11. yıldır dinmeyen acı: Soma Maden Faciası

Manisa'nın Soma ilçesinde 13 Mayıs 2014'te 301 işçinin yaşamını yitirdiği maden faciasının acısı, ilk günkü tazeliğini koruyor.

Cumhuriyet tarihinin en büyük maden kazası' olarak kayıtlara geçen facianın üzerinden 11 yıl geçti.

Olayda hayatını kaybeden 301 işçinin aileleri, acılarını derinden yaşamaya devam ediyor.

SOMA MADEN FACİASI

13 Mayıs 2014'te Türkiye'nin Manisa ilinin Soma ilçesindeki kömür madeninde çıkan yangın, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en çok can kaybı ile sonuçlanan iş ve madencilik kazası olarak kayıtlara geçti.

Soma Kömürleri AŞ'nin işlettiği, yaklaşık 5 bin kişinin çalıştığı maden ocağında 787 işçinin bulunduğu maden giriş kısmının 400 metre altında, saat 15.10 civarında elektrik panosundan kaynaklandığı düşünülen bir yangın çıktı.

Soma Kömürleri AŞ'nin işlettiği, yaklaşık 5 bin kişinin çalıştığı maden ocağında 13 Mayıs 2014'te vardiya değişimi sırasında çıkan yangının ardından galeriler dumanla dolmuş, 787 işçi patlama sırasında yer altında kalmıştı.

96 saat süren çalışmaların ardından 486 işçi kurtarılmış, 301 işçi yaşamını yitirmişti.

17 Mayıs 2014'te içeride kimse kalmaması sebebiyle kurtarma çalışmalarının sona erdiği açıklandı.

Tüm ülkeyi üzüntüye boğan facianın ardından 3 gün yas ilan edilmiş, ülke genelindeki tüm camilerden sela okunmuş, cuma namazı sonrası dualar edilmişti.

Maden faciasında yaşamını yitiren işçilerden 39'unun mezarının bulunduğu Soma Mezarlığı içinde Madenciler Şehitliği oluşturulmuştu.

YARGILAMA SÜRECİ

Olayın ardından Soma Kömür İşletmeleri AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, Genel Müdürü Ramazan Doğru, İşletme Müdürü Akın Çelik, Teknik Müdür İsmail Adalı, Teknik Nezaretçi Ertan Ersoy ve Emniyet Teknikeri Mehmet Ali Günay Çelik tutuklanmış ve 'Soma Maden Faciası Davası' süreci başlamıştı.

Akhisar Cumhuriyet Başsavcılığı'nın başlattığı soruşturma kapsamında 8 kişi tutuklanarak ceza evine gönderildi. 37 kişi ise tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.

Kazada hayatını kaybeden 301 işçinin "maktul", hayatını kaybeden işçilerin birinci derece yakınlarından oluşan 214 kişinin "müşteki", dumandan etkilenen 161 işçinin ise "mağdur müşteki" olarak yer aldığı iddianame hazırlanmıştır.

25 Kasım 2014 tarihinde Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi "mağdur ve tanıkların ifadelerinin tam alınmaması, zanlılara yönelik suçlamalarla ilgili delillerin yeterince belirtilmemesi" sebebiyle iddianameyi savcılığa yeniden düzenlenmesi için geri göndermiştir.

Tekrar hazırlanan iddianame 26 Şubat 2015 tarihinde tekrar Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderildi.[25] Eksikleri tamamlanan dosya 2 Mart 2015 tarihinde Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. Davanın görülmesine 13 Nisan 2015 tarihinde 8'i tutuklu 37'si tutuksuz toplam 45 sanık, 162 mağdur yaralı, 487 maktul müşteki ve 436 tanık ile yapılan duruşmayla başlandı.

İlk duruşmaya 8 tutuklu sanık can güvenliği nedeniyle mahkemeye getirilmedi ve tutuklu bulundukları Aliağa Şakran Cezaevi'nden video konferans yöntemi ile bağlandı. Duruşmada madenci yakınları sanıkların duruşmaya getirilmemesine tepki gösterdi. Bunun üzerine mahkeme heyeti, tutuklu sanıkların duruşmaya getirilmelerine ve davanın da 15 Nisan'a ertelenmesine karar verdi.

15 Nisan'da yapılan duruşmada sanıklar sorumluluklarını reddetti. Sanıkların bazıları teknik ekipmanın 9 yıldır denetlenmediğini ve iş için yeterli eğitim almadıklarını belirtti. Savunan taraf olayın ani geliştiğini iddia ederken, müşteki taraf olayın sebebinin düşük maliyet yüksek kar anlayışı olduğunu öne sürerek bunun sorumlusu olan siyasi ve idari yöneticilerin de yargılanmasını istedi.

Dava 11 Temmuz 2018 tarihinde görülen 22. duruşma ile sonlandı. Soma Kömür İşletmeleri yönetim kurulu başkanı, genel müdürü, işletme müdürü ve yardımcısının da içlerinde bulunduğu 14 sanık hapis cezası alırken diğer 37 sanık beraat etti. Verilen cezaları az bulan madenci yakınları bu kararı protesto etti. Sanıklara 301 kez olası kasıtla ölüme sebebiyet verme suçundan ceza istenmişti. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı karara itiraz etti. Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 30 Eylül 2020'de kararı bozdu. Can Gürkan, Ramazan Doğru, Akın Çelik ve İsmail Adalı'nın bilinçli taksirle ölüme sebebiyet verme suçlamasından yargılanmasına karar verildi.[33] 9 Şubat 2021'de tutuksuz yargılanmalarına karar verildi. Tutuklu sanık bulunmuyor.